Na cmentarzu Wszystkich Świętych w Pszczynie odbyła się uroczystość oznaczenia grobów powstańców śląskich: Aleksego Fizi, Stanisława Krzyżowskiego, Juliusza Cichonia oraz Huberta Piechy znakiem pamięci „Tobie Polsko” oraz plakietą „grobu weterana walk o wolność i niepodległość Polski”.

Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci ma na celu uhonorowanie powstańców śląskich, którzy spoczywają na cmentarzach naszego województwa oraz wskazania lokalnym społecznościom groby tych, którzy w latach 1919-21 przelewali krew za powrót Górnego Śląska do Polski. Jej inicjatorem jest Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach.

W uroczystości na cmentarzu Wszystkich Świętych w Pszczynie wzięli udział poseł na sejm Grzegorz Gaża, przedstawiciele IPN w Katowicach z dyrektorem oddziału drem Andrzejem Sznajderem, przedstawiciele Powiatu Pszczyńskiego na czele ze starostą pszczyńską Barbarą Bandołą, przedstawiciele gminy Pszczyna, Kurkowe Bractwo Strzeleckie z Pszczyny, Pro Memoria Stowarzyszenie Bitwy pod Pszczyną 1939, klasa mundurowa PZS nr 2 w Pszczynie, harcerze ziemi pszczyńskiej oraz poczty sztandarowe szkół powiatowych i gminnych.

- Grób jest szczególnym miejscem dokumentującym istnienie osoby, jest ostatnim miejscem i sposobem zaznaczenia bliskiej pamięci jego życia i dokonań. Przygotowując się do obchodów setnych rocznic I, II i III Powstania Śląskiego, z wielkim zaskoczeniem stwierdziliśmy, że w ewidencji figuruje zaledwie sto kilkadziesiąt grobów powstańczych. Jeśli zważyć, że we wszystkich trzech powstaniach liczba powstańców śląskich sięga najprawdopodobniej ok. 50 tys. to znaczy, że w ciągu 100 lat od tamtych wydarzeń pozostał bardzo skromny ślad w naszej zbiorowej pamięci o tych ludziach. Stąd inicjatywa IPN, by tę brakującą liczbę grobów odszukać - mówił dr Andrzej Sznajder, dyrektor katowickiego oddziału IPN, instytucji, która apeluje do samorządowców, administratorów cmentarzy, księży i mieszkańców, bo być może tylko najbliżsi wiedzą, że ich dziadek, bądź pradziadek był powstańcem śląskim i że jego grób wciąż istnieje. Jak podkreślał dyrektor katowickiego oddziału IPN, niezwykle ważne jest, by dotrzeć do grobów weteranów walk powstańczych, którzy zmarli końcem XX wieku i często na ich grobach nie ma informacji o tym, że walczyli w powstaniach.

W ciągu dwóch lat akcja przyniosła efekt w postaci odnalezienia ponad stu kolejnych grobów.

Znak pamięci „Tobie Polsko” swoim wyglądem nawiązuje do sztandaru powstańczego z roku 1920, który został wyszyty w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu i obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny. Ten sztandar w rzeczywistości w rozmiarze niespełna 2 metrów wysokości był niesiony w patriotycznej manifestacji 2 maja 1920 roku w Osieku, upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku i były to pierwsze legalne obchody tej rocznicy na tym terenie.

Historię powstań śląskich w powiecie pszczyńskim przybliżył dr hab. prof. UJ Marian Małecki. Modlitwę w intencji powstańców poprowadził ks. Damian Gatnar, proboszcz parafii Wszystkich Świętych w Pszczynie.

- Pamięć o powstańcach śląskich jest naszym obowiązkiem. Ziemia Pszczyńska jest usiana grobami powstańców i powinniśmy wszyscy włączyć się w akcję Instytutu Pamięci Narodowej, aby nie były to groby anonimowe - mówiła Barbara Bandoła, starosta pszczyńska.

Powstańcy śląscy z powiatu pszczyńskiego, których groby zostały odznaczone:

śp. Aleksy Fizia

urodził się 1 czerwca 1888 r. w Krzyżowicach. Był między innymi: prezesem pszczyńskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Pszczynie, współzałożycielem Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” i Towarzystwa Czytelni Ludowych oraz komendantem powiatowym Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Brał udział w I, II i III powstaniu śląskim. Po 1922 r. kontynuował pracę jako prezes „Sokoła” oraz prezes Związku Powstańców Śląskich i prezes Związku Obrony Kresów Zachodnich. Zmarł 29 stycznia 1927 r. Odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi oraz Krzyżem Walecznych.

śp. ppor. Stanisław Krzyżowski

urodził się 20 października 1893 r. w Tychach. Był zaangażowany w działalność między innymi Towarzystwa Śpiewaczego „Harmonia” w Tychach, miejscowego gniazda „Sokoła”. Od 1919 r. pełnił funkcję zastępcy komendanta powiatowego Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Podczas I powstania śląskiego prowadził akcję powstańczą w północnej części powiatu pszczyńskiego. W okresie 18.08.1919—30.08.1919 był szefem oddziału operacyjnego przy dowództwie na powiat w Dziedzicach. W okresie 18.08.1919—30.08.1919 piastował stanowisko komendanta posterunku wywiadowczego nr 5 Oddziału II w Dziedzicach. W okresie 15.02.1920—16.08.1920 pełnił funkcję dowódcy powiatu pszczyńskiego a od 16.08.2020 do 02.05.1921 był dowódcą powiatowym POW w Pszczynie. Po powstaniach organizował Straż Obywatelską w powiecie pszczyńskim, a w latach 1921—1922 był sekretarzem powiatowej Rady Ludowej oraz prezesem Związku Powstańców Śląskich na powiat. W roku 1930 został wybrany na posła na Sejm II RP. Zmarł 3 maja 1933 r. Odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi.

śp. Hubert Piecha

urodził się 11 stycznia 1900 r. Brał udział w I, II i III Powstaniu Śląskim. Zmarł 13 stycznia 1978 r.

śp. kpr. Juliusz Cichoń

urodził się 7 stycznia 1885 r. w Łabędach. Brał udział w I, II i III po-wstaniu śląskim. Był sekretarzem biura komisariatu plebiscytowego w Gliwicach. Należał również do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Podczas III powstania śląskiego był komendantem straży gminnej w Łabędach. Służył w 3 kompanii 4 pułku gliwickiego i brał udział w walkach między innymi pod Gliwicami, Kędzierzynem oraz Starym Koźlem. Po po-wstaniach był członkiem straży gminnej. Zmarł 23 sierpnia 1965 r. Za swoją działalność został odznaczony między innymi Gwiazdą Górnośląską, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi oraz Medalem Niepodległości.

Wprowadzenie: Biuro Rzecznika Prasowego