W dniu wczorajszym odbyły się obchody 65 –tej rocznicy ewakuacji więźniów obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau tzw. „Marszu Śmierci” Z tej okazji na mogiłach pomordowanych w czasie wyżej wymienionego Marszu złożono kwiaty oraz zapalono znicze. W obchodach uczestniczyli kombatanci – byli więźniowie obozów koncentracyjnych, władze samorządowe gmin i powiatu oraz młodzież szkolna.

Uroczystość uświetniło pszczyńskie Kurkowe Bractwo Strzeleckie, oddając salwę honorową ku czci poległych.

Obchody zostały zorganizowane przez Starostę Pszczyńskiego, Burmistrza Pszczyny oraz Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Koło w Pszczynie.

W połowie stycznia 1945 roku wobec zbliżającej się ofensywy Arm Czerwonej wydano rozkaz ostatecznej ewakuacji więźniów KL Auschwitz, którzy podczas śnieżnej i mroźnej zimy wyniszczeni pobytem w obozie szli pieszo w kierunku Wodzisławia Śląskiego, nim dotarli do wagonów kolejowych, które wywiozły ich w głąb Rzeszy i likwidacji obozu. Od 17-21 stycznia 1945 roku wyprowadzono z KL Auschwitz i jego podobozów około 56 tysięcy więźniów i więźniarek w pieszych kolumnach ewakuacyjnych, konwojowanych przez silnie uzbrojonych esesmanów. Wielu z nich straciło życie podczas tej tragicznej ewakuacji nazywanej marszem śmierci.

Miedźna
W odległości około 1 kilometra od trasy Brzeszcze – Pszczyna, we wsi Miedźna na cmentarzu parafialnym otaczającym zabytkowy, drewniany kościół znajduje się mogiła zbiorowa 42 ofiar, w tym 29 kobiet i kilku dzieci. 2 września 1945 roku odbyła się przy tej mogile uroczystość żałobna, w której udział wzięli miejscow okoliczni mieszkańcy. Powstały wcześniej Obywatelski Komitet Uczczenia Pomordowanych doprowadził do umieszczenia obok grobu drewnianego krzyża z tablicą, na której znajdował się napis podobny do inskrypcji ufundowanej przed laty przez miejscowe społeczeństwo: „Mogiła zbiorowa 42 ofiar zamęczonych na terenie sołectwa Miedźna dnia 18 stycznia 1945 przez hitlerowskich oprawców SS w czasie ewakuacji obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Niech im ziemia polska lekką będzie”. Opiekę nad tym miejscem sprawuje młodzież Szkoły Podstawowej.

Pszczyna
Następnym miejscem na trasie „marszu śmierci” była Pszczyna – miejscowość, z której więźniów, również z podobozu w pobliskich Czechowicach-Dziedzicach, ewakuowano na zachód w kierunku Poręby i Jastrzębia Zdrój oraz w kierunku Żor i Świerklan. Na cmentarzu Św. Krzyża, przy ulicy Żorskiej w Pszczynie znajduje się mogiła (połączona z kilku mogił w 1965 roku), w której spoczywają ofiary wydarzeń, stycznia 1945 roku, m.in. rozstrzelani podczas próby ucieczki z transportu ewakuacyjnego. Na nagrobku wzniesionym w 1952 roku z inicjatywy mieszkańców miasta, widnieje napis: „Cześć pamięci ofiar hitlerowskiego faszyzmu więźniów obozu zagłady w Oświęcimiu zamordowanych na ziemi pszczyńskiej w styczniu 1945 r. Społeczeństwo miasta Pszczyny”. Kwiaty zostały złozone pod tablicą pamiątkową przy stadionie miejskim, którą ufundowali uczniowie Zespołu Szkół Ekonomicznych w 60. rocznicę "Marszu Śmierci"

Suszec - Branica
Przy szosie Pszczyna-Żory, pomiędzy Suszcem a Branicą w tzw. lasku Łęg umiejscowiony jest pomnik upamiętniający męczeńską śmierć więźniarek i więźniów obozu oświęcimskiego. Na monumencie tym widnieje napis: „Tu zginęli pomordowani przez hitlerowskich oprawców więźniowie polityczni obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu w czasie ewakuacji obozu 19 i 20 stycznia 1945 roku. Cześć ich pamięci”. Fundatorem pomnika była Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Suszcu, opiekę sprawuje młodzież szkolna.

Studzionka
Na trasie do Wodzisławia Śląskiego w miejscowości Studzionka na cmentarzu parafialnym znajduje się mogiła z nagrobkiem, kryjąca szczątki osiemnastu więźniów rozstrzelanych na odcinku trasy między miejscowością Brzeźce a Pawłowice. Na marmurowej płycie umieszczonej w 1973 roku, widnieje napis: „Zbiorowa mogiła 18 więźniów oświęcimskich styczeń 1945 rok”. W późniejszym okresie mogiła została zmieniona. Miejscem tym opiekuje się młodzież szkolna.

Brzeźce
W miejscowości Brzeźce na cmentarzu parafialnym przy miejscowym kościele, pochowano około dwudziestu więźniów Auschwitz, rozstrzelanych 19 stycznia 1945 roku przez esesmanów. Na tablicy ufundowanej w 1972 roku przez miejscowych mieszkańców widnieje napis: „Mogiła 18 więźniów obozu oświęcimskiego poległych na trasie Pszczyna-Brzeźce”. Opiekę nad tym miejscem sprawuje oraz Szkoła Podstawowa w Brzeźcach. Na podstawie wpisów do księgi zgonów z 1945 roku, zanotowanych przez grabarza Woźniaka można wnioskować, że pochowanych ofiar było czternaście i byli to w większości Żydzi pochodzenia czeskiego, węgierskiego i polskiego oraz z Europy Zachodniej, kobieta – Białorusinka lub Rosjanka (na podstawie dokumentów obozowych). W miejscu pochówku 30 sierpnia 1945 roku odbyła się uroczystość żałobna ku czci tych ofiar. Udział w niej wzięła okoliczna ludność, przedstawiciele władz terenowych ze starostą pszczyńskim na czele.

Źródło: Auschwitz-Birkena, "Upamiętnienie tras ewakuacyjnych" Robert Płaczek